Naar Gebouwen en woningen

De trots van Zwolle, de Peperbus ...

Gewoon, lekker relaxed op een zaterdagmiddag door de stad wandelend, hoort de Zwollenaar en alle gasten van de stad, de heerlijke klanken van het Zwolse carillon. De klanken dalen vanuit de Peperbus, de toren bij de Onze Lieve Vrouwe Basiliek, op het Zwolse neer.

Jarenlang heeft beiaardier Leon van Eijk bij grote regelmaat de toren beklommen om de nostalgische klanken over de stad te verspreiden. In 2004 is deze taak overgenomen door de huidige beiaardier Roy Kroezen.

Erebeiaardier van de stad Zwolle, Leon van Eijk ...

Wisseling van de wacht in 2004:
Erebeiaardier Leon van Eijk (links) en de huidige beiaardier Roy Kroezen ...

Het carillon van de toren liet zijn eerste klanken in 1930 horen bij de opening van de IJsselbrug. De klokken van het carrillon werden door de Engelse firma John Taylor & Co gegoten.

In de loop der jaren werd de beiaard uitgebreid met meerdere klokken en klokjes. In 1978 vond er nog een uitbreiding plaats van 4 octaven door de Koninklijke Petit en Fritsen uit Aarle-Rixtel. De laatste uitbreiding waarin het totaal aantal klokken op 51 is gekomen, vond in 2004 plaats.

In 1989 is de beiaard door de firma Koninklijke Eijsbouts uit Asten gerestaureerd. 15 jaar later was het dezelfde firma die de laatste uitbreiding met vier klokken voor zijn rekening nam.

Wethouder John Berends en erebeiaardier Leon van Eijk doen een poging
de nieuwe klok in de Peperbus te tillen ...

Onder grote belangstelling is de klok in 2004 in de toren geplaatst ...

De Peperbus. de trots en blikvanger van onze mooie Hanzestad, kent een hoogte van 75 meter. De toren is door het publiek te beklimmen, echter geldt voor de bezoekers wel een grens op de eerste omgang en op een hoogte van 51 meter, anders gezegd, er moeten 236 traptreden worden overwonnen om deze hoogte te bereiken. Helaas is de tweede omgang voor het publiek niet toegankelijk, deze bevindt zich op een hoogte van 65 meter. Heeft men de eerste omgang bereikt, dan heeft men een prachtig uitzicht over de stad Zwolle.

De toren van de OLV Basiliek is van latere datum dan het kerkgebouw. Na een aantal bouwfases, 1394-1417 en van 1452-1454, is het eerste deel, bestaande uit twee geledingen, afgerond in 1477. De toren kreeg in die tijd een pannen puntdak. Enkele jaren later is men begonnen aan het derde deel, echter zonder spits.

In 1484 worden de eerste klokken geplaatst. Eén klok uit die tijd is nog altijd aanwezig. In 1538 wordt de toren van een lantaarn voorzien, maar blijft door geldgebrek, de bouw van de koepel nog achterwege. Men plaatst in 1555 een plat leien dak op de toren.

Nadat de toren in 1815 door de bliksem werd getroffen, duurde het, mede door geldgebrek bij de stad Zwolle, maar liefst dertien jaar voordat de toren een nieuwe koperen en de huidige koepel kreeg. Stadsbouwmeester Herman Klinkert was voor dit project verantwoordelijk. Als aandenken voor de toekomstige generaties heeft Klinkert zijn naam vereeuwigd in de kapconstructie van de toren. De toren met zijn nieuwe koepel kreeg in 1828 in de volksmond zijn bijnaam de Peperbus. In tegenstelling tot de Onze Lieve Vrouwebasiliek, is de toren eigendom van de gemeente Zwolle.

Boven de entree van de Peperbustoren c.q. de O.L.V. Basiliek ziet men een buitennis met een kunstwerk van de Zwolse kunstenaar Tom Waterreus. Deze buitenis heeft waarschijnlijk eeuwenlang zonder opvulling mede het front van de toren bepaald.

Tot halverwege de jaren negentig heeft dit voortgeduurd, totdat men op het lumineuze idee kwam de nis te vullen met een kunstwerk.

De opdracht voor het vervaardigen van een beeld werd gegund aan de Zwolse beeldhouwer en kunstenaar Tom Waterreus. Van zijn hand zijn in de stad Zwolle meerdere kunstwerken te zien.

Het beeld, Moeder Maria met het kindje Jezus, dat Tom Waterreus voor de Peperbus vervaardigde, in het Latijn Sedes Sapientiae genoemd, heeft hij in 1996 rechtstreeks uit een vulkanische steensoort, Peperino duro, gehakt. Deze gebruikte techniek noemt men ook wel de "en taille directe"-techniek. Een vooral in de twintigste eeuw steeds meer in opkomst geraakte wijze van beeldhouwen binnen de aanwezige technieken.

Het beeld, voorstellende Moeder Maria en het kindje Jezus, heeft een hoogte van zo'n anderhalve meter en is vijftig cm breed. In 1996 is het kunstwerk in de nis boven de toegangsdeur geplaatst.

Bij het bekijken van het beeld, krijg al je snel de indruk, dat het kunstwerk al eeuwen op deze plek heeft gestaan. En toch is dat niet zo. Het staat er nu ruim twintig jaar.

Van 2002 tot 2005 heeft de Peperbus een stevige restauratie ondergaan. Naast het verrotte hout zijn de roestige ankers en ijzers vervangen door nieuw en werd de beiaardier verblijd met een nieuw klavier.

De Peperbus volledig ingepakt ten behoeve van de restauratie in 2002 ...

Een voor Zwolle niet alledaags beeld.
Tijdens de renovatie verschenen er in 2003 reclameuitingen van de Zwolse middenstand op de toren ...

Het ziet er weer spic & span uit na de renovatie van de Peperbus ...

Heropening van de Peperbus op 23 april 2004 ...

De Peperbus gezien vanaf de Sassenpoort ...

Tijdens het Stadsfestival/Beeldbuis Filmfestival in september 2013 stond de trots van onze stad op twee avonden in het middelpunt van ander en sfeervol licht. In een interactieve lichtshow konden de bezoekers van het festival, bepalen welke designs, via projectoren op het Rodetorenplein, op de toren getoond werden. Een bijzonder en kleurrijk tafereel.

Een kleurrijk schouwspel voor de menig Zwollenaar ... 

In juli 2014 werd, naar aanleiding van een aantal tragische ongevallen, een netconstructie op de omloop van de Peperbus aangebracht. Deze roestvrijstalen constructie is aangelegd om de veiligheid op en rond de toren op te schroeven.

Vanaf de straat is de constructie te zien, maar ook niet meer dan dat. Het is een lichte constructie die zowel vanaf de grond als boven op de toren niet als hinderlijk zal worden ervaren.

Bron: (bij onderstaande websites vindt u uitgebreidere info mbt de toren alsook de basiliek!)
- www.peperbus.info
- www.vankruiskerktotbasiliek.nl
- www.olvbasiliekzwolle.nl
- www.zwolsebeiaard.nl
- www.peperbus-zwolle.nl
Zwolle, Gids en Kroniek, tweede druk 1959 - Drs Thom. J. de Vries