Naar Gebouwen en woningen

De Vijverberg anno 2014 ...

Het zal wel aan mij liggen. Bij het zien van een meer dan schitterende villa begin ik, blijkbaar, een beetje teveel te romantiseren. Echter ... bij het oprijden van de oprit naar De Vijverberg, krijgt, denk ik, niemand het vermoeden dat er achter de struiken en de volop in het blad staande bomen, een van de mooiste historische villa's van de stad Zwolle staat te blinken. 
Bij een villa van dit kaliber verwacht je eerder twee riante zuilen met brute leeuwekoppen of andere historische ornamenten aan beide zijden van de toegang. In ieder geval geen, strak met stalen spijlen, groen gespoten hekwerk. Aan de gazonzijde is dit hekwerk ook nog eens verlengd met gaas en prikkeldraad, waarop een armoedig standaard logo van de leverancier, Heras, staat te "pronken".

Oprit en toegang van De Vijverberg anno 2014 ...

Gelegen op de hoek van de Beukenallee en de Oude Veerweg, staat deze witte villa, met de mooie naam "De Vijverberg" te schitteren in de Zwolse zon. Eens maakte de lokatie onderdeel uit van de Spoolderberg, een rivierduin aan de IJssel bij het buurtschap Spoolde.

De Vijverberg in vroegere tijden ...

Door de komst van de IJsselbrug, de Spoolderbergweg en de noodzaak van zand voor de wegen en verdedigingswerken t.a.v. de stad Zwolle, is het grootste deel van het rivierduin afgegraven. Op enkele plaatsen in de omgeving van de Spoolderberg is nog een deel van deze historische rivierduin te zien. Zo staat ook de Theekoepel bij de familie Sloet aan de Ruiterlaan, de lokatie waar ooit Theetuin Tijssen zijn gasten ontving, met grote waarschijnlijkheid, op een deel van de verder afgegraven rivierduin (zie ook Theetuin Tijssen).

Het was Eusebius Alexander Buisman, een vermogend bierbrouwer, die in 1875 een groot deel van de Hertsenberg aankocht en een "Buiten" liet bouwen. Hij gaf het de naam "Vijverberg".

De vrijstaande villa, ontworpen door de Zwolse architecten W. en F.C. Koch, had voor die tijd een prachtige tuin, die hedentendage deels nog dezelfde indeling heeft als toendertijd. Alleen maakte het toen deel uit van de Spoolderbergpark. In de volksmond kreeg dit park de naam het "Kleine Engelse Werk".

Normaal gesproken zou na het overlijden van Eusebius Alexander Buisman, zijn enige zoon, Derk Johan Buisman, de erfgenaam zijn, aangezien zijn wettelijke echtgenoot, Willemina Visscher, in 1899 was overleden. Het liep echter even anders. Ook Derk Johan Buisman verliet deze aarde op 8 maart 1901 en de villa Vijverberg kwam na Eusebius Alexander Buisman in handen van Henriette Justine Créman, de weduwe van Derk Johan Buisman.

Henriette Justine Créman liet in 1907, een jaar na de dood van Eusebius Alexander Buisman, als eigenaresse van de Vijverberg, het bij veel Zwollenaren bekende, karakteristieke huisje bouwen. Het huisje (Beukenallee 3), met de mooie naam "Linquenda" ("Eens moeten we deze aarde verlaten, ons huis."), was gebouwd als tuinmanshuisje. In eerste instantie een beperkte bouw, want zowel de serre als het bekende torentje zijn in een latere periode bijgebouwd.

Het tuinmanshuisje Linquenda in 2014 ...

De in Zwolle bekende hoffotograaf Jan Anthonie Eelsingh, vader van de beroemde schilderes Stien Eelsingh, heeft in 1912 de karakteristieke woning Linquenda gekocht. In juni 1013 verhuisde het gezin Eelsingh, vader Jan Antonie, moeder Christina, hun zoon Wilhem en dochter Stien naar hun nieuwe stekkie aan de Beukenallee 3. Vader Eelsingh deed vanaf deze lokatie fotografische werkzaamheden in zijn Photographisch Atelier.

Linquenda is een gemeentelijk monument ...

Na zijn dood in 1949 komt Linquenda in handen van zijn zoon Wilhem, eveneens hoffotograaf, die er nog een aantal jaren heeft gewoond. Na de periode Eelsingh heeft het vroegere tuinmanshuisje nog verschillende families onderdak gegeven. Het huisje heeft in de afgelopen jaren het predikaat gemeentelijke monument verworven.

In de loop der tijden hebben een aantal nieuwe eigenaren in de mooie villa Vijverberg mogen wonen. In het jaar 1912 moest het tuinmanshuis Linquenda door de toenmalige eigenaar, wijnhandelaar Wilhelmus van Dun, in verband met de niet daverend lopende wijnhandel in die periode, worden afgestoten. Ook werd een stuk grond te koop aangeboden, hierop zijn later de woningen Beukenallee 19 en 21 in bijna dezelfde stijl als de Vijverberg gebouwd.

Beukenallee 19 en 21 in bijna dezelfde stijl als De Vijverberg gebouwd ...

De zaken van Wilhelmus van Dun gingen, ondanks dat deze delen waren verkocht, nog steeds niet goed. Een neef en nicht van zijn moeder kwamen bij hem inwonen en werden na enige tijd mede-eigenaar van de villa en zijn wijnhandel.

In 1932 werd de Vijverberg nogmaals ter verkoop aangeboden en verkocht. Jacobus van Rooyen, oud-advocaat was de gelukkige. Na zijn dood in 1940 wordt de president van de arrondissementsrechtbank in Zwolle, Mr. Menzo de Muinck, de nieuwe en zoveelste eigenaar van de Vijverberg. Hij heeft enkele uitbreidingen aan het pand laten verrichten en heeft er tot zijn dood in 1969 gewoond.

Het laatste deel van de Beukenallee (Hattem-zijde) anno 2014. 
Aan het einde ziet u nog net het torentje van Linquenda ...

Na zijn heengaan is de Vijverberg in handen gekomen van de familie Van der Kamp, van het gelijknamige familiebedrijf, het Bagger- en Aannemingsbedrijf Van der Kamp BV gevestigd aan de Gasthuisdijk. Villa Vijverberg is na een grondige restauratie, waarbij veel oude zaken in ere zijn hersteld, al jaren het hoofdkantoor van deze Zwolse firma.

Zowel de Villa Vijverberg alsook Linquenda zijn bijzondere huizen, waar de stad en zijn bewoners zuinig op moeten zijn.

Bron:
Pier Karenbeld (Papenacker wijkblad Spoolde)
Historisch Centrum Overijssel
Wikipedia