Naar Gebouwen en woningen
Naar Religieuze gebouwen

De eerste Onze Lieve Vrouwenkapel dateert al van 1398. Gerardus van Spoelde (Spoolde), schepen van Zwolle, vermaakte in 1393 zijn huis aan de Voorstraat en zijn grondbezit (Mastenbroek) aan het stadsbestuur. Aan dit legaat had hij wel voorwaarden verbonden. Zo moest het stadsbestuur een kapel bouwen ter ere van Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming. Daarnaast moest een deel van de opbrengst van het grondbezit worden bestemd voor het onderhoud van een priester, die aan de kapel verbonden zou zijn.

Na het overlijden van de schepen is door het toenmalige stadsbestuur de grond naast zijn huis ingeruild voor een stuk grond met de naam "De Hof van Zwolle". Hier werden de eerste stenen gelegd voor de aan Gerardus van Spoelde toegezegde bouw van een kapel.

26 november 1399 was het Hubertus Schenck, de wijbisschop van Utrecht, die de kapel ter ere van Maria en Antonius Abt (pestheilige) inwijdde.

De Onze Lieve Vrouwekerk is gefaseerd gebouwd. Van 1395 tot 1399 het koorgedeelte, van 1412-1414 de kruisarmen en eerste travee van het schip en de laatste delen van het schip van 1450-1452.

De kerk werd tot 1591 door de katholieke gemeenschap van Zwolle voor erediensten gebruikt. In de reformatietijd mochten deze niet meer worden gehouden en trokken de katholieken zich in de schuikelders terug. De kerk raakte mede hierdoor in verval. Het gebruik als opslagplaats, werkplaats, koeienstal, manegerie enz. heeft de kerk in die tijd ook geen goed gedaan.

Het zilveren Mariabeeld van de Kevelaer-Broederschap ...

In 1809 werd het kerkgebouw door Koning Lodewijk Napoleon aan de Katholieke gemeenschap terug gegeven en werd het een parochiekerk. De Onze Lieve Vrouwe parochie.

De toren, onze huidige Peperbus, is van latere datum. Na een aantal bouwfases, 1394-1417 en van 1452-1454, is het eerste deel, bestaande uit twee geledingen, afgerond in 1477. De toren kreeg in die tijd een pannen puntdak. Enkele jaren later is men begonnen aan het derde deel, echter zonder spits.

In 1484 worden de eerste klokken geplaatst. Eén klok uit die tijd is nog altijd aanwezig. In 1538 wordt de toren van een lantaarn voorzien, maar blijft door geldgebrek, de bouw van de koepel nog achterwege. Men plaatst in 1555 een plat leien dak op de toren.

Wisseling van de wacht op 23 april 2005: 
Erebeiaardier Leon van Eijk (links) en de huidige beiaardier Roy Kroezen ...

Nadat de toren in 1815 door de bliksem werd getroffen, duurde het, mede door geldgebrek bij de stad Zwolle, maar liefst dertien jaar voordat de toren een nieuwe koperen en de huidige koepel kreeg. Stadsarchitect Herman Klinkert was voor dit project verantwoordelijk. De toren met zijn nieuwe koepel kreeg in 1828 in de volksmond zijn bijnaam de Peperbus.

In tegenstelling tot de Onze Lieve Vrouwebasiliek, is de toren eigendom van de gemeente Zwolle. Van 2002 tot 2005 is heeft deze een stevige restauratie ondergaan.

De kerk heeft op 18 oktober 1999 ter gelegenheid van het 600-jarig bestaan van Paus Johannes Paulus II de eretitel basiliek gekregen. Dit houdt in, dat de kerk een wapenspreuk mag dragen. De wapenspreuk van de Onze Lieve Vrouwebasiliek is: Regnum Dei intra vos est (Het Rijk Gods is in uw binnenste). De spreuk komt uit "De Navolging van Christus" van de wereldberoemde kloosterling Thomas a Kempis (1380 - 1471).

Op 18 oktober 2009 is het wapenschild tijdens een eucharistievoering door Pastoor Van der Weijden gewijd. Het wapenschild is vervaardigd door de Zwolse schilder en tekenaar Bert Dijkman.

Daarnaast kent de basiliek nu de eretekens van een Conopeum (parasol) en Tintinnabulum (klokjesstaf).