Naar Gevelstenen in onze stad

Roggenstraat 1

Genoemd naar de vele, in de middeleeuwen hier gevestigde, roggenbroodbakkerijen, kent de Roggenstraat anno 2017 meer dan alleen bakkerijen.

De smalle straat, met een groot assortiment aan winkels, kende tot midden jaren zestig een prachtige neogotische kerk, de St. Michaelskerk, als grote blikvanger van de straat.

Na de veelbesproken sloop van de kerk, heeft men hier het winkelcentrum van de binnenstad van Zwolle gebouwd. Een grote betonnen blokkendoos, die tegenwoordig nog steeds op deze plek te vinden is. Ondanks dat V&D is verdwenen en Hudson's Bay de grote opvolger zou moeten zijn, is er leegstand in het centrum ontstaan. De Roggenstraat heeft hier niet onder te lijden gehad en is nog steeds een gezellige en druk bezochte straat in de binnenstad.

Op de hoek van de Roggenstraat met de Diezerstraat, Roggenstraat 1, bevindt zich op de tweede verdieping van het pand een prachtige gevelsteen, met de afbeelding van een gouden emmer met het jaartal 1670. 

Jarenlang is deze gevelsteen verstopt geweest achter een groot reclamebord van Bakkerij Ter Horst, die met het bord voorzien van de tekst "Broodbakkerij", zijn bedrijf promootte.

In 1888 is het pand verkocht en kreeg het een nieuwe bewoner. De heer P.G.J.M. Tolboom was de nieuwe eigenaar en stichtte er zijn mantelzaak "De Ster".

Bij een verbouwing van het pand in het jaar 1894, is de middeleeuwse gevelsteen weer aan het oppervlak gekomen.

De afbeelding van de emmer heeft waarschijnlijk een link met de eerdere bewoners van het pand, die er een melkhandel of iets dergelijks runden.

Roggenstraat 15

Op de hoek van de Roggenstraat met de Nieuwstraat staat het pand waar al weer jaren schoenen en aanverwante artikelen van Scapino verkocht worden.

Het 16e eeuwse pand, "Het Gouden Anker" stond ooit op deze plek in de binnenstad. Tot een vermelding op de lijst van gemeentelijke of rijksmonumenten is het echter nooit gekomen. Na een verbouwing in de 19e eeuw werd het pand tevens voorzien van een pleisterlaag. 

Tot 1977 runde mevrouw Hutten hier haar hoedenzaak. In het jaar 1977 is de zaak gesloten. Ondanks dat het een oud pand was, is het pand, mede gezien dat het niet op een monumentenlijst stond, in 1977 gesloopt. Van het gehele pand is alleen de prachtige gevelsteen bewaard gebleven.

Op de leeg gekomen lokatie is een nieuw pand verrezen. Gelukkig heeft de bewaarde gevelsteen met de tekst: "'T VERGVLDEN ANCKER", hier in de voorgevel weer een prominent plaatsje gekregen. Het anker in de steen is het symbool van hoop en verwijst naar het Bijbelwoord Hebreeën 6:18, "om de voorgestelde hope vast te houden, welke wij hebben als een anker der ziel.".

Jarenlang heeft ook deze gevelsteen, jammer genoeg, verstopt gezeten achter een reclameuiting. In dit geval een neonbak. Sinds 1977 is de steen weer zichtbaar, door verwijdering van de toendertijd geplaatste neonreclame.

Echter, als ik langs het pand loop en naar de steen kijk, vind ik het nog steeds zonde, dat ook anno 2018, de uitstraling en het vrijstaan van de gevelsteen belemmerd wordt door een nieuwe neonreclamebak.

De neonreclamebak van de firma Scapino is gelijk getrokken met de onderzijde van de gevelsteen. Dit betekent, dat uit welke hoek je het pand ook benaderd, de reclamebak het eerst in het oog springt. Dit zou, in mijn ogen, voor de uitstraling als de historische Hanzestad Zwolle, anders moeten zijn. Ook kan de kwaliteit van de steen nog wel wat opgeschroefd worden. De verflagen van de gevelsteen hebben het de laatste jaren behoorlijk te verduren gehad. Over het geheel van de steen zijn er barsten in de verflagen ontstaan die een hoge kwaliteit behoorlijk in de weg zitten. Jammer!

Bron:
Magazine Monumentendag 2009 - Marcel Overbeek