Naar Foto's van Zwolle

 't Veer Schip op Utrecht - Thorbeckegracht 41 - 1721

In de stad Zwolle kom je, als je het wil zien, bij regelmaat gevelstenen en opschriften tegen. Zeker in de oude binnenstad zijn deze nog in een rijk aantal aanwezig.

Gevelstenen en uithangborden waren al voor de jaartelling in ons land bij herbergen en taveernes te vinden. Deze waren in die tijd meestal van hout. Later werden ook ijzeren uithangborden gerealiseerd om bijvoorbeeld handelswaar te promoten.

In de tweede helft van de 16e eeuw kwamen er meer en meer gevelstenen. In die periode werden namelijk steeds meer stenen huizen gebouwd en toen bestond er nog geen huisnummering, zoals wij die tegenwoordig kennen.

Om de herkenning van het huis te bevorderen, werd een gevelsteen of uithangbord op de gevel geplaatst. Deze huistekens werden veelal gemaakt met een afbeelding van het beroep van de oorspronkelijke bewoner. Vroedvrouwen, kappers en wijnhandelaren bijvoorbeeld, waren in die tijd verplicht een uithangbord of gevelsteen te plaatsen. Naast de beroepen komen we ook veel stenen tegen, waarop familiewapens of jaartallen zijn weergegeven.
Omdat het lezen voor veel mensen uit die tijd niet algemeen was, werd het huisteken een geschilderde afbeelding of een uitgehouwen reliëf in natuursteen. Over het algemeen waren het eenvoudige namen en afbeeldingen.

Geschat wordt, dat in Nederland nog rond de 8000 gevelstenen bewaard zijn gebleven, waarvan het grootste deel in Amsterdam te vinden is.

" 't Untien", de bekende gevelsteen op de hoek Grote Markt met de Lutekestraat ...

De meest bekende gevelsteen in Zwolle is waarschijnlijk die van " 't Untien" (Het Hondje), ingemetseld in het pand aan de Grote Markt 15, waar anno 2016 de Febo is gevestigd. Er doen twee verhalen de ronde. Een verhaal zegt, dat er tijdens het slopen van de resten van de ingestorte toren van de Grote Kerk, eind 17e eeuw, een hondje werd bedolven. De steen zou als herinnering aan dit feit, zijn geplaatst. Het tweede verhaal kunt u lezen onder het betreffende item. In 1998 kreeg men te maken met een grote brand. Na de brand is het pand herbouwd en is de steen met " 't Untien" teruggeplaatst met een extra vermelding "Reno 2000", m.a.w. hersteld in het jaar 2000.

Ook de gevelsteen tegenover het Pelserbrugje, aangebracht op de historische woning aan de Thorbeckegracht 41, zal niemand zijn ontgaan. "'t Veerschip op Utrecht", staat als tekst op deze steen. Vanaf dit punt vertrokken in vroegere tijden de veerschepen naar Utrecht of Amsterdam. Het pand diende toendertijd als wachtkamer voor de reizigers richting het westen.

De schitterende gevelversiering van Het Vrouwenhuis aan de Melkmarkt ...

Wat dacht u van het mooie kunstwerk boven de ingang van Het Vrouwenhuis. Een sierlijke wapensteen met de tekst "Anno 1742", "is dit huis tot een vrouwenhuis gestigt volgens uitertse wille van juffer Aleida Greve overleden den 4 febr 1742 dogter van de heer Geurt Greve gemeensman/burgerhopman deser stad en contrarolleur van de convoien en licenten en van vrouw Lamberta Holt".

Zo kent Zwolle nog een groot aantal van deze sprekende stenen uit vroegere tijden. Het mooie van deze stenen is, dat zij stuk voor stuk hun eigen verhaal vertellen.

Zwolle in Beeld heeft een aantal gevelstenen binnen onze stadsgrenzen voor u in beeld gebracht.

Voor het gebruik van de info m.b.t. de gevelstenen wil ik graag Marcel Overbeek bedanken. Zonder zijn toestemming was het moeilijker geweest om informatie te verkrijgen, zoals deze nu bij de gevelstenen staat vermeld.

Bron:
Gevelstenen in Zwolle - Marcel Overbeek