Naar Gevelstenen in onze stad

Evenals de Oosterkerk aan de Bagijnesingel/Koewegje is ook de Plantagekerk aan de Terpelkwijkstraat ontstaan na een tweede scheuring binnen de Nederlands Hervormde kerk in 1866, waardoor in Zwolle drie gemeenten van afgescheidenen ontstonden.

In 1869 kwam er een hereniging van deze drie gemeenten. Deze nieuwe gemeente ging verder onder de naam "Christelijke Gereformeerde Kerk". Doordat de bestaande kerkgebouwen te klein waren voor deze gemeente werd door de kerkeraad besloten een nieuwe kerk te bouwen op een aangekocht stuk bouwgrond bij de oude stadsmuur. De Plantagekerk, een in eclectische bouwstijl, door architect Johannes Willem Bosboom, ontworpen kerk.

De naam van de kerk is te danken aan de tijd dat zich in dit gebed een 18e eeuwse Plantage in de omgeving bevond.

De kerk is gebouwd op de plek van de in 1838 gesloopte middeleeuwse Straatmakerstoren en op het punt, waar ooit het riviertje de AA, de stad uitstroomde.

Johannes Willem Bosboom was een in Zwolle geboren architect, die opzichter was bij gemeentewerken van Zwolle en in 1875 werd benoemd tot gemeentearchitect van de stad. Ook was deze, blijkbaar veelzijdige, man hoofd van de brandweer. Na in het jaar 1875 nog volop betrokken te zijn geweest bij de bouw van zijn Plantagekerk, is hij bij een brand in december 1875 door en door nat gespoten geweest, waardoor hij een longontsteking opliep. Kort hierna is hij in februari 1876 overleden. 

In 1894 heeft de Plantagekerk een verbouwing ondergaan en is de de toren boven de hoofdentree vervangen door een neorenaissance gevelbekroning.

Bij de entree van de kerk, ziet men na een sierlijk stevig ijzeren hekwerk te zijn gepasseerd, die aan beide zijden is voor zien van even zo sierlijke lantaarns, aan de rechterzijde een gedenksteen. Deze gedenk-/gevelsteen is gelegd door Dominee W.H. Gispen en is voorzien van de tekst: "De eerste steen gelegd door DS W.H. Gispen den 2 juli 1874 - den dienst des HEEREN gewijd den 25 Juli 1875.".

De Plantagekerk werd, zoals de gedenksteen al aangeeft, op 25 juli 1875 in gebruik genomen in aanwezigheid van de toenmalige burgemeester van Zwolle en de Commissaris der Koningin in Overijssel en werd gepresenteerd als een symbool van eenheid.

Uit de voormalige kerk van de Christelijk Afgescheiden Gemeente werd het orgel overgeplaatst. Nadat in eerste instantie er altijd vanuit werd gegaan dat dit orgel uit het jaar 1866 stamde, is men na bestudering van het orgelfront tot de conclusie gekomen dat deze datum niet juist is en dat het orgel omstreeks 1845 moet zijn gebouwd. In het kader van een algehele inventarisatie van historische orgels in ons land, zal in de aankomende tijd een onderzoek worden ingesteld naar de juiste herkomst van het orgel.

Bron:
HCO
Plantagekerk
Gevelstenen in Zwolle - Marcel Overbeek